1. Waarom het omgevingsrecht?   

Voor mij is dat het maatschappelijke speelveld. Het staat midden in de samenleving. Waar je ook kijkt, alles wat je ziet heeft met het omgevingsrecht te maken. De bouw van nieuwe woonwijken, de uitbreiding van bedrijventerrenen of winkelcentra, het behoud van onze natuurgebieden, maar ook de regels voor (en effecten van) verkeer op snelwegen en bijvoorbeeld het geluid dat van pretparken en festivals uitgaat. Interessant daarbij is vaak hoe al die diverse functies zich tot elkaar verhouden, zodat we met elkaar een goede leefomgeving behouden. Daar denk ik graag over mee: ontwikkelingen mogelijk maken. 

2. Welke zaak was je grootste succes?   

Een zaak waar ik met een goed en tevreden gevoel op terug kijk is de realisatie van een omvangrijk woonzorgcomplex op een prachtige groene locatie. Het ging in die zaak om te voorzien in een maatschappelijke behoefte om mensen met psychogeriatrische zorg en psychosomatische zorg (lichamelijk gehandicapten en dementerenden) te huisvesten. In die procedure ging het heel specifiek over de gekozen locatie, die lag namelijk binnen een beschermd Natura 2000-gebied. Milieuverenigingen vonden het onbegrijpelijk dat natuurgebieden hiervoor worden aangetast terwijl mijn cliënt er alles aan deed om het Natura 2000-gebied onaangetast te laten en deze locatie juist een enorme meerwaarde biedt voor de doelgroepen en hun leefkwaliteit. De Afdeling bestuursrechtspraak heeft, nadat er uitgebreid gesproken is over de verhouding tussen het behoud van de natuur en de keuze van deze locatie voor huisvesting van de specifieke doelgroepen, geoordeeld dat het woonzorgcomplex op deze locatie mag worden gerealiseerd. Ik vind dit een typisch voorbeeld dat elkaar ‘bijtende’ functies (natuurgebied en woningbouw) goed naast elkaar kunnen bestaan, als maar voldoende rekening met ‘elkaars’ belangen wordt gehouden en dat verhaal op een goede manier wordt verteld. 

3. Wie was je patroon en wat is de belangrijkste les die hij/zij je geleerd heeft?   

Mijn patroon was Rudi Minkhorst, specialist omgevingsrecht en partner bij Poelmann van den Broek. De belangrijkste les de hij mij heeft geleerd is om altijd open te blijven staan voor het gesprek. Wees daarbij open, toegankelijkheid en behoud een down-to-earth mentaliteit. Daar kom je verder mee. 

4. Wat zijn jouw top drie mijlpaalarresten?   

• De PAS-uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van mei 2019, (ECLI:NL:RVS:2019:1603) 
• Amterdam/Ikon uit 1987 (ECLI:NL:HR:1987:AG5565): ook de civiele rechter moet het handelen van de overheid toetsen aan algemene beginselen van behoorlijk bestuur. 
• Het Windmillarrest uit 1990 (ECLI:NL:HR:1990:AC0965): bepalend voor de vraag of een overheid gebruik mag maken van privaatrechtelijke mogelijkheden als er ook publiekrechtelijke mogelijkheden bestaan.  

5. Wat is het belangrijkste dat advocaat-stagiairs moeten weten als ze beginnen in dit rechtsgebied?   

Hoe diffuus het omgevingsrecht is. Juist omdat er zoveel verschillende belangen bij elkaar komen. Het is van belang alle belangen in dit brede spectrum op het netvlies te houden en met elkaar in overeenstemming te brengen. Wees daarom altijd scherp de scope zo breed mogelijk te houden en alle belangen (serieus) voor ogen te houden. 

6. Welk mijlpaalarrest zou jij willen wijzigen?   

In het bestuursrecht spreken we niet over arresten, maar over uitspraken. Een uitspraak die in mijn ogen vervelende gevolgen heeft gehad is de zogenoemde PAS-uitspraak van de Raad van State in 2019 (ECLI:NL:RVS:2019:1603), door mij als mijlpaal gezien. Die uitspraak zette op milieugebied een flinke streep door heel veel lopende procedures over onder meer woningbouw, agrarische bedrijven en wegverbredingen/tracébesluiten. De grondslag van deze uitspraak van de Afdeling lag in Europese natuurwetgeving. De uitspraak was voor velen voorspelbaar, maar zorgde (en zorgt) in mijn praktijk dat veel van mijn cliënten ‘met de handen in het haar’ kwamen te zitten. Op de uitspraak op zichzelf heb ik weinig aan te merken, maar ik vraag mij wel af of er niet meer ruimte vanuit ‘Europa’ moet worden gegund om in ons dichtbevolkte land ontwikkelingen mogelijk te maken. Wellicht komt daar in de toekomst meer ruimte voor waarmee we hopelijk niet een PAS (op de plaats) II uitspraak zullen krijgen.  

7. Je hebt een zaak verloren, wat doe je als je thuis bent?   

Aan de voorkant van een procedure maak je altijd een inschatting en die bespreek je met de cliënt. Dan zal altijd blijken dat een zaak (nagenoeg) nooit zwart-wit is. Het risico om een zaak te verliezen beperk je vervolgens uiteraard tot het minimum, maar de kans op verlies bestaat altijd. Juist die realistische inschatting maakt dat als een zaak verloren wordt, ik thuis niet in ‘zak en as’ ga zitten, maar de zaak op dat moment laat rusten en de volgende dag eens rustig nadenk of er in de inschatting en procesvoering iets niet heeft geklopt. En daar vervolgens met mijn cliënt het gesprek over aanga. 

8. Wat heeft gemaakt dat je de advocatuur in wilde?   

Van nature houd ik van regels. En daarbij ook van het verkennen van de mogelijkheden die die regels bieden. Het recht – en in het bijzonder de advocatuur – is daarvoor geschreven/gemaakt. Om die kennis als advocaat vervolgens in te kunnen zetten voor verdere ontwikkeling van onze leefomgeving door samen met mijn cliënten projecten te realiseren geeft mij veel voldoening. 

9. Je hebt stagegelopen bij de rechtbank, wat zijn de grootste verschillen in werken in de advocatuur en bij rechtbank?   

Het klinkt misschien als een open deur, maar dat betreft de objectiviteit bij de rechtbank en de partijdigheid die bij de advocatuur hoort. En uiteraard het rechtstreekse cliënt-advocaat contact, met de bijbehorende strategiebepaling. Dat is bij de rechtbank niet aan de orde. 

10. Wat zijn jouw drie guilty pleasure muzieknummers?    

• Gigi d’Agostino – L’amour Toujours 
• André Hazes – De Vlieger 
• D-Devils – The 6th gate 

11. Waarom moet men het webinar kijken?   

Voor iedereen in het omgevingsrechtelijke speelveld is het van belang alle actuele ontwikkelingen mee te krijgen. De serie omgevingsrecht van AvdR speelt daar heel goed op in. Dus voor iedereen die met in zijn of haar werkveld te maken heeft met bestuursrechtelijke handhaving is het zeer nuttig om het webinar van Evelien en mij over ‘functioneel daderschap’ te volgen. Want is daar daadwerkelijk een koerswijziging bij de Afdeling ontstaan?